دو فصلنامه علمی پژوهشنامه عرفان
جمعه 7 مهر 1402
[Archive]
دوفصلنامه علمی،شماره بیست ونهم، پاییز و زمستان1402
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
دانشگاه شیراز
چکیده: (165 مشاهده)
ابوعبدالله محمّدبن خفیف یکی از مشایخ جریانسازِ شهر شیراز در مسیر تحول تصوف است. اگرچه نام وی در کتب تراجم بسیار شنیده شده، اما نگرش عرفانی او به درستی بررسی و شناخته نشده است و همین امر سبب شده تا جهان بینی وی را انعکاسی از مکتب عراق و به خصوص جنید تصور کنند و او را سفیری برای انتقال اندیشه های عرفانی عراق به فارس بدانند. در این پژوهش با تفحص و غور در آراء شیخ کبیر روشن گردید که هرچند ردپای تعالیم مشایخ عراق در جهانِ اندیشگانی وی دیده میشود اما تعاریف، نظرات و تصمیماتی ناهماهنگ با نگرش عرفانی مکتب بغداد هستند که خط مشی حقیقی او را مشخص میکنند. این نقاط انفکاک عبارتند از: پذیرش جهان بینی حلاج و رویم، مباح دانستن سماع، ترجیج دادن فقر بر غنا و کسب بر توکل و سوال، رد مشاهده ی خداوند و گستاخی با او و در نهایت پذیرش عشق الهی.
اگر بپذیریم که جهان بینی ابن خفیف زیرمجموعه ی مکتب عرفان بغداد قرار نمیگیرد، «اعتدال در نگرش و منش»، «تمهیدگری برای ورود عشق » و «وسعت میدان تأویل»، کلید واژه هایی در نگرش شیخ کبیر هستند که آغاز مکتب عرفان شیراز را نوید می دهند. در واقع اهمیت شیخ کبیر در پیوندی است که میان صوفیان دوره ی کلاسیک عرفان بغداد و صوفیان متاخر مکتب عرفان شیراز برقرار میکند. ابن خفیف را میتوان حلقه ی اتصال مکتب عرفان عراق به مکتب عرفان شیراز دانست.
اگر بپذیریم که جهان بینی ابن خفیف زیرمجموعه ی مکتب عرفان بغداد قرار نمیگیرد، «اعتدال در نگرش و منش»، «تمهیدگری برای ورود عشق » و «وسعت میدان تأویل»، کلید واژه هایی در نگرش شیخ کبیر هستند که آغاز مکتب عرفان شیراز را نوید می دهند. در واقع اهمیت شیخ کبیر در پیوندی است که میان صوفیان دوره ی کلاسیک عرفان بغداد و صوفیان متاخر مکتب عرفان شیراز برقرار میکند. ابن خفیف را میتوان حلقه ی اتصال مکتب عرفان عراق به مکتب عرفان شیراز دانست.
واژه‌های کلیدی: ابوعبدالله محمدبن خفیف، جنید بغدادی، حلقه ی اتصال، مکتب عرفان بغداد، مکتب عرفان شیراز
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
