دوفصلنامه علمی،شماره بیست و هشتم، بهار و تابستان 1402                   برگشت به فهرست مقالات | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
چکیده:   (107 مشاهده)
شیخ احمد جامی، ملقب به «ژنده پیل»، از عارفان مشهور عهد سلجوقی بود که در روستای «نامق» متولد و در تربت جام خانقاهی برپا ساخت. او از طریق کرامات و آموزه‌های خود نقش زیادی در تحولات اجتماعی، مذهبی و اقتصادی تربت جام داشت. نقش او به‌گونه‌ای مؤثر بوده است که امروزه نیز مزار او یکی از مشهورترین زیارتگاه‌های مریدان و دوستداران او به‌حساب می‌آید. یکی از راهکارهای مسلک­‌­های صوفیانه برای جذب مریدان بیشتر و منکوب کردن مخالفان استفاده از قدرت مافوق انسانی شیخ یا همان کرامت بود. ذکر کرامات عرفا تنها حکایاتی برای سرگرمی و سرخوشی مریدان نیست؛ بلکه آن تبدیل به گفتمانی شد که صوفیان برای تأمین منافع گوناگون از جمله مذهبی و اقتصادی سود می بردند. مبنای این پژوهش کتاب «مقامات ژنده پیل» نوشته محمد غزنوی است که شرحی کرامت گونه زندگی شیخ احمد جام(م. 536 ه.ق) را به تصویر میکشد. تشریح و تحلیل دادهها و منابع تاریخی نشان میدهد که از نظر مذهبی طریقتهای صوفیانه در برابر رقبای مذهبی و مسلکی از گفتمان کرامت برای اقناعگری مخالفان و مریدان سود می بردند. از لحاظ اقتصادی نیز با رشد چشمگیر تعداد خانقاه­­ها و مریدان از دوره سلجوقی(590-429 ه.ق)، تأمین مایحتاج روزانه نیازمند منابع وسیع مالی بود و این امر سبب­ ­ساز پیوند با گروه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی می­‌شد.  کرامت نیز ابزار مناسبی برای پذیرش دواطلبانه کمک مالی این اقشار بود.
     
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تصوف و عرفان
دریافت: 1400/1/25 | پذیرش: 1400/3/18

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به دو فصلنامه علمی پژوهشنامه عرفان می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2023 All Rights Reserved | Pajooheshnameh Erfan

Designed & Developed by : Yektaweb