دوره 14، شماره 2 - ( بهار و تابستان 1402 1402 )                   جلد 14 شماره 2 صفحات 184-163 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
ebadi A, gilani N. (2023). Religious and economic function of Sheikh Ahmad Jami's miracles in the Seljuk period. JIM. 14(2), 163-184. doi:https://doi.org/10.22034/15.28.163
URL: http://erfanmag.ir/article-1-1290-fa.html
عبادی علیرضا، گیلانی نجم الدین. کارکرد مذهبی و اقتصادی کرامات شیخ احمد جامی در عهد سلجوقی پژوهشنامه عرفان 1402; 14 (2) :184-163 https://doi.org/10.22034/15.28.163

URL: http://erfanmag.ir/article-1-1290-fa.html

کارکرد مذهبی و اقتصادی کرامات شیخ احمد جامی در عهد سلجوقی
علیرضا عبادی، نجم الدین گیلانی*
گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
چکیده:   (1131 مشاهده)
شیخ احمد جامی، ملقب به «ژنده پیل»، از عارفان مشهور عهد سلجوقی بود که در روستای «نامق» متولد و در تربت جام خانقاهی برپا ساخت. او از طریق کرامات و آموزه‌های خود نقش زیادی در تحولات اجتماعی، مذهبی و اقتصادی تربت جام داشت. نقش او به‌گونه‌ای مؤثر بوده است که امروزه نیز مزار او یکی از مشهورترین زیارتگاه‌های مریدان و دوستداران او به‌حساب می‌آید. یکی از راهکارهای مسلک­‌­های صوفیانه برای جذب مریدان بیشتر و منکوب کردن مخالفان استفاده از قدرت مافوق انسانی شیخ یا همان کرامت بود. ذکر کرامات عرفا تنها حکایاتی برای سرگرمی و سرخوشی مریدان نیست؛ بلکه آن تبدیل به گفتمانی شد که صوفیان برای تأمین منافع گوناگون از جمله مذهبی و اقتصادی سود می بردند. مبنای این پژوهش کتاب «مقامات ژنده پیل» نوشته محمد غزنوی است که شرحی کرامت گونه زندگی شیخ احمد جام(م. 536 ه.ق) را به تصویر می‌کشد. تشریح و تحلیل داده‌ها و منابع تاریخی نشان می‌دهد که از نظر مذهبی طریقت‌های صوفیانه در برابر رقبای مذهبی و مسلکی از گفتمان کرامت برای اقناع‌گری مخالفان و مریدان سود می بردند. از لحاظ اقتصادی نیز با رشد چشمگیر تعداد خانقاه­‌­ها و مریدان از دوره سلجوقی(590-429 ه.ق)، تأمین مایحتاج روزانه نیازمند منابع وسیع مالی بود و این امر سبب­ ­ساز پیوند با گروه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی می­‌شد.  کرامت نیز ابزار مناسبی برای پذیرش دواطلبانه کمک مالی این اقشار بود.
واژه‌های کلیدی: احمد جامی، کرامات، کارکرد مذهبی، کارکرد اقتصادی، سلجوقی
متن کامل [PDF 344 kb]   (351 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تصوف و عرفان
دریافت: 1400/1/25 | پذیرش: 1400/3/18 | انتشار: 1402/3/17
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.