گروه ادیان و عرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.
چکیده: (13 مشاهده)
حافظ در ابیات تقدیرگرایانه از یک سو مخاطب خود را به صبر و تسلیم در برابر تقدیر فرا میخواند، اما از سوی دیگر در همین گونه ابیات لحنی منتقدانه به خود میگیرد و در برابر اتوریته های اجتماعی و سیاسی عصر خود اعتراضهای حماسی می کند. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان در صدد تبیین این دو رویکرد ناسازنما در پارادایم فکری حافظ است. بررسیها نشان داد که حافظ در پس صورت متن، و فراتر از عبارات ظاهری شعرش که از صبر و تسلیم در برابر تقدیر سخن میگوید، در صدد برساختن گفتمانی انتقادی از طریق بهرهبرداری از زبان عارفانه و رندانه، برای ایجاد تغییر در ساختارهای کلان اجتماعی و مبارزه با نهادهای قدرت و ایدئولوژیهای وابسته به آنهاست. وی در روکشی از فاتالیزم، هدفی فراتر از اشاعه تقدیرگرایی را در شعر خود دنبال میکند و میکوشد با بازتولید معنایی جدید از صبر و تسلیم و مضامین تقدیرگرایانه، هژمونی گفتمانهای شریعتمدار را در عصر خود در هم شکند.
شمارهی مقاله: 8
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عرفان دریافت: 1403/5/18 | پذیرش: 1403/8/30