بهار و تابستان 1404
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
دانشگاه لرستان
چکیده: (14 مشاهده)
عارفان مسلمان برای طرح و تبیین مضامین مختلف از تمثیلات و تصویرسازی‌های گوناگون بهره برده‌اند. تصاویر برگرفته از طبیعت و زیست جهان مخاطبان، برای تقریب مضمون به ذهن مناسب‌تر بوده‌اند. از این رو، ورود و خروج ذرات نور از روزن خانه‌های گنبدی از تصاویری است که دستمایه طرح برخی از مهم‌ترین مضامین متون عرفانی است. چرایی گرایش عارفان به «نور» در مباحث هستی‌شناسانه و استفاده از تصویر «نور و روزن» مسأله این تحقیق است. بررسی توصیفی-تحلیلی برخی از مهم‌ترین مضامین مطرح شده با تصویر «نور و روزن» نشان می‌دهد مضامینی همچون: ابداع عالم با نور حق، نور پیامبر(ص) و خلق عالم مادی، هبوط ارواح در شکل ذرات نور و اشتیاق ارواح به بازگشت، خطور محبت و معرفت در قلب، تصور جسم و جهان به شکل خانه بی روزن، لزوم مبارزه با نفس و نقش ولی و سماع در این زمینه، از مهم‌ترین مضامینی است که با تصویر «نور و روزن» بیان شده است. به نظر می‌رسد، علاوه‌بر سابقه نور در هستی‌شناسی ایران باستان، تأویل‌های مختلف آیه نور و حدیث «اول ما خلق الله نوری»، تصور علم به شکل نور، زیست جهان عرفا و زندگی در خانه‌های گنبدی روزن‌دار و تناسب آن با باورهای رایج روزگار در خصوص گنبد گردون، میل ذرات نور به خورشید، تلقی قلب به‌عنوان جایگاه علم و محبت، در شکل‌گیری تصاویر برآمده از «نور و روزن» مؤثر بوده باشد.
شماره‌ی مقاله: 2
فهرست منابع
1. - قرآن کریم.
2. - اسماعیل‌پور، ابوالقاسم (1387)، اسطوره، بیان نمادین، تهران: سروش، چاپ دوم.
3. - باورینگ، گرهارد (1393)، نگاه عرفانی به وجود، تهران: نشر علم، چاپ اول.
4. - بقلی شیرازی، روزبهان (1374)، شرح شطحیات، تهران: انتشارات طهوری، چاپ سوم.
5. - --------------، (1381)، رساله القدس، تهران: انتشارات یلدا قلم، چاپ دوم.
6. - بی‌نا (1349)، خلاصۀ شرح تعرف، تصحیح احمدعلی رجایی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
7. - پورجوادی، نصرالله (1402)، از مانویت به تصوف، تهران: نشر برسم، چاپ اول.
8. - پورنامداریان، تقی (1392)، عقل سرخ، تهران: انتشارات سخن، چاپ سوم.
9. - (1396)----------، رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم.
10. - پیر‌جمال‌الدین اردستانی، محمد (1380) مصباح الارواح، تصحیح سید ابوطالب میر‌عابدینی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
11. - حافظ شیرازی، شمس الدین محمد (1390)، دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی، به اهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: زوار، چاپ دهم.
12. - زرین‌کوب، عبدالحسین (1387)، سر نی، تهران: انتشارات علمی‌فرهنگی، چاپ هفتم.
13. - سبزواری، محمدابراهیم (1386)، شرح گلشن راز، تحقیق و تصحیح پرویز عباسی داکانی، تهران: نشر علم، چاپ اول.
14. - سجادی، سید جعفر (1379)، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: انتشارات طهوری،چاپ پنجم.
15. - سراج طوسی، ابونصر (1382)، اللمع فی التصوف، تصحیح و تحشیه نیکلسون، ترجمۀ مهدی محبتی، تهران: نشر اساطیر، چاپ اول.
16. - سعدی شیرازی، مشرف الدین (1386)، کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: نشر آبان.
17. - سمعانی، احمد (1384)، روح الارواح فی شرح اسماء الملک الفتاح، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
18. - سنایی، ابوالمجد (1382)، دیوان سنایی غزنوی، تهران: نشر سنایی، چاپ هفتم.
19. - سهروردی، شهاب‌الدین (1375)، رسائل شیخ اشراق، تصحیح هانری کربن و دیگران، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
20. - شبستری، شیح محمود (1381)، گلشن راز، به اهتمام کاظم دزفولیان، تهران: انتشارات طلایه.
21. - شفیعیکدکنی، محمدرضا (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه، تهران: انتشارات سخن، چاپ سوم.
22. - شمس مغربی، شمس الدین محمد تبریزی (1358) دیوان کامل شمس مغربی، 1جلد، تهران: زوار.
23. - عطار، شیخ فریدالدین، (1355)، الهی‌نامه، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ اول.
24. - ------------، (1384) دیوان عطار، تصحیح تقی تفضلی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، چاپ یازدهم.
25. - ------------، (1386) اسرارنامه، به تصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی، تهران: سخن.
26. - ------------، (1389)، منطق الطیر، تصحیح شفیعیکدکنی، تهران: انتشارات سخن، چاپ اول.
27. - غزالی، محمد، (1383)کیمیای سعادت، تصحیح و تحقیق حسین خدیو جم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، چاپ یازدهم.
28. - - -------- (1386)، احیاء علوم دین، ترجمۀ محمد خوارزمی، به‌کوشش حسین خدیوجم، تهران: علمی‌فرهنگی.
29. - فتوحی رودمعجنی، محمود (1398)، بلاغت تصویر، تهران: سخن، چاپ ششم.
30. - قشیری، ابوالقاسم (۱۳۷۴)، ترجمۀ رسالۀ قشیریه، تصحیح و تحقیق بدیع الزمان فروزانفر، تهران: نشر علمی فرهنگی.
31. - قیومی، سمیرا (1388)، حکایت آفتاب‌گردش، تهران: سخن، چاپ اول.
32. - کاشانی، عبدالرزاق (1380)، مجموعه رسائل و مصنفات کاشانی، تهران: میراث مکتوب، چاپ دوم
33. - لویزن، لئونارد (1389)، فراسوی ایمان و کفر شیخ محمود شبستری، ترجمۀ مجدالدین کیوان، تهران: مرکز، چاپ چهارم.
34. - مازیار، امیر (1400)، رؤیا، استعاره و زبان دین؛ متن دینی چونان متن هنری، تهران: کرگدن، چاپ دوم.
35. - محمدی، مژگان و محمدرضا حسنی جلیلیان و سید محسن حسینی (1398) تحلیل کارکرد خوشه‌های تعلیمی در مرصادالعباد، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، سال یازدهم، شماره 43، صص 2-26.
36. - مستملی بخاری، اسماعیل (1363)، شرح التعرف لمذهب التصوف، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول.
37. - مولوی، جلال الدین محمد (1373)، کلیات شمس (دیوان کبیر)، تصحیح بدیع‌‌‌‌الزمان فروزانفر، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ چهاردهم.
38. - -------، (1379)، مکتوبات مولانا، به تصحیح جواد سلماسی زاده، تهران: اقبال.
39. - -------، (1386)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ شانزدهم.
40. - موحد، ضیاء (1378)، سعدی، تهران: انتشارات طرح نو.
41. - میبدی، ابوالفضل رشیدالدین(1371)، کشف‌‌‌‌الاسرار و عده الابرار. تصحیح علی‌‌‌‌اصغر حکمت. تهران: انتشارات امیرکبیر.
42. - نجم رازی، عبدالله بن محمد (1379)، مرصاد العباد، به اهتمام محمدامین ریاحی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، چاپ هشتم.
43. - نسفی، عزیزالدین، (1359)، کشف الحقائق، تهران: انتشارات علمی‌فرهنگی، چاپ چهارم.
44. - ----------، (1379)، بیان التنزیل، تصحیح سید علی اصغر میرباقری فرد، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
45. - ----------- (1386)، الانسان الکامل، تصحیح ماریژان موله، تهران: طهوری، چاپ اول.
46. - نویا، پُل (1373)، تفسیر قرآنی و پیدایش زبان عرفانی، ترجمۀ اسماعیل سعادت، تهران: مرکز دانشگاهی.
47. - وفایی، عباسعلی و سمیه آقابابایی (1392) بررسی کارکرد تمثیل در ادبی تعلیمی، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، سال پنجم، شماره 18، صص 23-46.
48. - همدانی، عین القضات (1341)، تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، تهران: دانشگاه تهران.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
