دو فصلنامه علمی پژوهشنامه عرفان
دوشنبه 25 تیر 1403
[Archive]
دوفصلنامه علمی پژوهشنامه عرفان، شماره سی و یکم،پاییز و زمستان 1403
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده: (62 مشاهده)
رشد چشمگیر نظریات زبان‌شناسی، تحلیل گفتمان و نقد ادبی، اموری است که نمایانگر پویایی متن است. نظریه گفتمان انتقادی نورمن فر کلاف از این جرگه دور نمانده و رشد بسیاری در تحلیل متون داشته است. نظریۀ فر کلاف، علاوه بر اینکه متن را در سطوح مختلف معنایی، سبکی و موقعیت یا بافت اجتماعی آن بررسی می‌کند، برای تحلیل انواع متون از قبیل شعر و داستان هم مفید است. این شیوه با توجّه به ارتباط داستان و شکل‌گیری آن در یک موقعیت و بافت اجتماعی، یکی از مؤثرترین و کارایی‌ترین شیوه‌ها در بررسی روایت و نقد قصّه است. مکتوبات مولانا، به لحاظ موضوع و کارکرد دارای اهمیت زیادی از جهت شناخت شخصیت مولانا و رابطه‌اش با نهاد قدرت و تأثیرات اجتماعی و سیاسی‌اش است. از جهت موضوع اکثر نامه‌های مولانا، برای رفع نیازها و درخواست‌های مالی نوشته‌شده‌اند. مکتوبات مولانا به لحاظ کارکرد، عمدتاً از نامه‌های منشیانِ و نه صوفیانه است. درواقع مولانا تلاش کرده است تا با استفاده از قدرت و نفوذ اجتماعی‌اش، هم حوائج پیروان و شاگردانش را برطرف نماید و هم حاکمیت و قدرت مستقر را به رعایت انصاف و عدل و مردم‌داری دعوت کند. جستار حاضر به دنبال یافتن نقاط مشترک و متفاوت در این اثر ازلحاظ گفتمانهای غالب است. محوریت اصلی آثار منتخب، استعمال زبان بهعنوان شکلی از کارکرد اجتماعی و بازتولید قدرت اجتماعی است. درواقع انتخاب این ده نامه از مکتوبات مولانا، از یک‌سو، به‌واسطه بازنمایی رابطه اجتماعی مولانا با افراد ذی‌نفوذ و قدرتمند دورانش است و از سوی دیگر، به‌واسطه بازنمایی شیوه رهنمودهای مولانا در قالب نامه‌های منشیانِ به صاحبان قدرت در رعایت انصاف و عدل و حال مردم است. روش تحقیق در این پژوهش، روش کیفی است. درنتیجه در تحقیق حاضر تلاش شده است تا بر پایه الگوی تحلیل گفتمان نورمن فر کلاف، مکتوبات مولانا را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین، تحلیل نموده و پیوند میان متن با بافت موقعیتی آن را آشکارسازیم.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
