دو فصلنامه علمی پژوهشنامه عرفان

بیان مسئله: مراسم گواتی، یکی از انواع مراسم موسیقی درمانی است که هم­راه با خوانش اشعار مذهبی و نواختن ساز، بیمار به وجد می­رسد و آن­گاه خلیفه­ی گواتی، باد هوا یا پری را به بدن بیماری تحت نفوذ آن فرا خوانده و با آن به گفتگو می‌نشیند و طی آن گواتی درمان می­شود. آئین سماع نیز یکی از مراسم شناخته شده­ی عرفانی است که با شعر و موسیقی هم­راه است و حین آن، عارف واجد می­شود. در این مقاله تلاش بر آن است تا اختصاصاً بین وجد گواتی و سماعی مقایسه­ای انجام و شباهت­ها و تفاوت­های احتمالی این دو وجد را مورد بررسی قرار دهیم. در ابتدا به تعریف گوات، گواتی، مراسم گواتی پرداخته، زآن پس به سماع و آداب­اش می­پردازیم. پس از آن تلاش می­کنیم به این سوالات پاسخ دهیم: جنس وجدی که در گواتی حین مراسم ایجاد می­شود با وجدی که عارف در سماع به آن می­رسد یکی است؟ اگر خیر تفاوت­ها و شباهت­های آن در چیست؟
هدف: تطابق وجد در دو آئین گواتی و سماع و یافتن تشابهات و تفاوت­های احتمالی آنان و بررسی نوع وجدآنها.
روش پژوهش: در بخش مرتبط با گواتی به روش میدانی و کتابخانه­ای و در بخش سماع منحصراً کتابخانه­ای و با استفاده از منابع موجود از میان کتب مرجع کهن و نوین صورت پذیرفته و روش ارائه نیز تحلیلی و توصیفی است.
یافته­ها: در پایان درخواهیم یافت این است علی­رغم مشابهت­های ظاهری در شیوه­ی انجام این دو آئین چه در بخش موسیقی و شعر و چه نائل شدن به وجد، ماهیّت وجد در این دو گونه آئین از بسیاری جهت بایک­دیگر متفاوت است، بیش­تر از آن­جهت که وجد در سماع نیاز به معرفت دارد و اثر وجد رقص سماعی است امّا گواتی نیازمند معرفت نیست و وجد در اثر رقص و موسیقی است.

واژه‌های کلیدی: گواتی، سماع، عرفان، وجد

     

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---

---