پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
چکیده: (1186 مشاهده)
شاید بتوان تعاریف مورد نظر امام خمینی در باب ذوق عرفانی را به سه عنوان کلی تعاریفِ معرفتشناختی، وجودشناختی و جهانشناختی تقسیم کرد و هر عنوانی را دارای ویژگیهایی دانست اما نمیتوان مؤلفه یا مؤلفههای مشترکی را در همه معانی و الفاظ مورد نظر امام خمینی در باب ذوق عرفانی یافت. لذا بهترین وسیله برای تبیین و صورتبندی ذوق عرفانی، ایده شباهت خانودگی ویتگنشتاین است. مفهوم شباهت خانوادگی در وهله اول با اشاره به مفهوم بازی ایضاح میشود. ویتگنشتاین معتقد است همانطور که هیچ چیز منحصربهفردی در بازیها وجود ندارد که در همه آنها مشترک باشد، هیچ چیز منحصربهفردی در کاربردهای مختلف زبان نیز وجود ندارد که در همه آنها مشترک باشد بلکه، درست مانند بازیها، نظامی از همپوشانی و تداخل شباهتها وجود دارد. صبغههای معرفتشناختی، وجودشناختی و جهانشناختیِ ذوق عرفانی نیز تداخل و همپوشانیهایی با هم دارند و یک مؤلفه یا مؤلفههای مشترکی در همه ویژگیهای آنها یافت نمیشود و این سه صبغه عرفانی در یک شباهت خانوادگی با هم قرار میگیرند. در واقع مؤلفه یا مؤلفههای مشترکی در تمام ویژگیهای مفهوم ذوق عرفانی وجود ندارد بلکه نظامی از همپوشانی و تداخل شباهتها وجود دارد؛ یعنی شبکهای پیچیده از شباهتها وجود دارد که با همپوشانی آنها، انسجام شباهتها حفظ میشود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عرفان دریافت: 1401/11/25 | پذیرش: 1402/2/12 | انتشار: 1403/2/11