bidkhooni M, aghahosseini H. Mystical and theological views of Sheikh Abdul Haq Mohaddith Dehlavi in Meftah al-Futuh. PJE 2023; 14 (28) :73-96 URL: http://erfanmag.ir/article-1-1329-fa.html
بیدخونی محمد، آقاحسینی حسین. آراء عرفانی و کلامی شیخ عبدالحق محدّث دهلوی در مفتاحالفتوح. پژوهشنامه عرفان. 1402; 14 (28) :73-96
کتاب مفتاحالفتوح از جمله مهمترین آثار شیخ عبدالحق بن سیفالدّین بن سعدالله ترک بخاری دهلوی(958 -1052) ملقّب به محدّث دهلوی، عالم حدیث، محقّق، مورّخ و از عارفان شبه قاره هند در اواخر قرن دهم قمری است. این کتاب که هنوز به صورت نسخۀ خطی در دسترس است، مشتمل بر هفتاد و هشت مقاله حاوی مطالب و مواعظ زاهدانه-عارفانه است که به منزله منشوری، راه و روش قادریّه را نشان میدهد. گفتهها، نوشتهها و حکایات بسیاری از بزرگان و عارفان در این کتاب به چشم میخورد. از دیگر ویژگیهای این اثر میتوان به ترجمه و تفسیر آیات و احادیث و تعریف اصطلاحات و مفاهیم و رمزگشایی از مسائل عرفانی اشاره کرد. مسائل بنیادین این کتاب عبارتند از: مبانی تصوّف، موت معنوی، تقرّب به خدا، کشف و مشاهده، نفس و احوال آن، خوف و رجا، توکّل و مقامات آن، فنا و بقا و... . این پژوهش که به روش اسنادی کتابخانهای انجام شده است، ضمن بیان دیدگاههای برخی از عارفان، اندیشههای عرفانی و کلامی محدث دهلوی را بر اساس تفکّرات قادریّه تبیین و بررسی میکند.