همتی رقیه، ولی پور عبداله. بررسی و تحلیل تطبیقی تمثیلهای «وحدت وجود»
در اندیشۀ ابنعربی و بیدل دهلوی
«سمع و نطق خود تماشای دویی است»
پژوهشنامه عرفان 1398; 10 (20) :280-257
URL: http://erfanmag.ir/article-1-981-fa.html
دانشگاه پیام نور
چکیده: (2117 مشاهده)
چکیده: تبیین چگونگی وحدت وجود، همواره یکی از چالشبرانگیزترین مباحث حوزۀ عرفان بوده است. ازآنجاییکه پیچیدگی این موضوع ریشه در ناکارآمدی گزارههای زبانی در تشریح عوالم ورای عالم شهادت دارد، ابنعربی بهعنوان بنیانگذار نظریۀ وحدت وجود و بهتبع آن بیدل دهلوی، برای تشریح اینگونه تجارب عرفانی، از تمثیلهای مختلفی بهره جستهاند. در این مقاله ابتدا دربارۀ وحدت وجود، تجلی و پیشینۀ این نظریه در میان اقوام و مذاهب مختلف و نیز عرفای اسلامیِ پیش از ابنعربی توضیحاتی بیان شده است و در مرحلۀ بعد، درباره کمیت و کیفیتِ بهرهگیری بیدل از تمثیلهای وحدت وجودی ابنعربی، در کتاب چهار عنصر بحث کردهایم. و درنهایت به این نتیجه رسیدهایم که بیدل نیز همانند ابنعربی بر این عقیده است که وجود حقیقی از نظر ذات و اطلاق واحد، و از نظر اسما و صفات و اطوار تجلی، متکثر است و بر این مبنا از اکثر تمثیلهایی که ابنعربی برای تبیین این نظریه بهره جسته، او نیز استفاده کرده است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عرفان دریافت: 1398/5/13 | پذیرش: 1398/5/13 | انتشار: 1398/5/13