دوره 11، شماره 22 - ( شماره بیست و دوم؛ بهار و تابستان 1399 1399 )                   جلد 11 شماره 22 صفحات 242-217 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
mohammadi M, shirani M. From semaa to sight (Hear the Qur'an from the view of the Sufis). PJE 2020; 11 (22) :217-242
URL: http://erfanmag.ir/article-1-720-fa.html
محمدی فشارکی محسن، شیرانی مریم. از سماع تا رؤیت (سماع قرآن از نگاه عارفان). پژوهشنامه عرفان. 1399; 11 (22) :217-242

URL: http://erfanmag.ir/article-1-720-fa.html

از سماع تا رؤیت (سماع قرآن از نگاه عارفان)
محسن محمدی فشارکی ، مریم شیرانی
دانشگاه اصفهان
چکیده:   (1854 مشاهده)
سماع در اصطلاح به شنیدن، سرور، دست‌افشانی و پایکوبی صوفیان گفته می‌شود. این حالات درظاهر به غنا نزدیک است و به‌همین‌دلیل، موضوع سماع موجب اختلاف‌نظر فقها و اهل‌حدیث با عارفان شده است. علما، برپایه دسته‌ای از احادیث، سماع را حرام دانسته‌اند و عارفان با استناد به قرآن و شمار دیگری از احادیث، آن را جایز شمرده‌‌اند. عارفان، اساس سماع را بر احوال درونی و تجارب عرفانی مستمع نهاده‌اند، نه صرفاً بر مسموع یا صوت خوش؛ البته از نگاه آنان، کامل‌ترین گونه سماع، سماع قرآن است. این مقاله برآن است با بررسی متون تعلیمی عرفانی؛ اول، مفهوم عرفانی سماع، مراتب و اقسام آن را تحلیل کند و بعد، براساس حکایات صوفیه، تأثیرات سماع قرآن را بر افراد مختلف به‌ویژه عارفان تبیین کند. یافته‌های پژوهش نشان داد مستمعان هریک به فراخور حال و مقام خود سماع می‌کنند و مسموع واحد بر آنها تأثیرات متفاوتی دارد. بررسی حکایات نیز نشان داد این تفاوت مرتبه در تأثیرپذیری از سماع قرآن نیز نقش اساسی دارد؛ به‌گونه‌ای‌که مستمع طبق مرتبه معرفتی و حال درونی خود ممکن است با شنیدن یک آیه متنبّه شود، دچار غلبه حزن و خوف شود یا به حال وجد و دریافت فرورود. نتیجه تنبّه از سماع قرآن توبه است و حالات عارض بر مستمعان در حزن و وجد مشابه و براساس شدت و ضعف احوال آنان عبارت است از: گریه، شهقه، اضطراب، بیهوشی و مرگ.
 
واژه‌های کلیدی: سماع، اباحت، مراتب، آواز خوش، شعر، قرآن.
متن کامل [PDF 586 kb]   (1602 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تصوف و عرفان
دریافت: 1397/5/21 | پذیرش: 1397/7/29 | انتشار: 1399/2/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به دو فصلنامه علمی پژوهشنامه عرفان می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 All Rights Reserved | Pajooheshnameh Erfan

Designed & Developed by : Yektaweb