بلخاری قهی حسن. تمایز میان نور و نار در قرآن و عرفان اسلامی و تأثیر آن بر مفهوم و کاربرد رنگ در نگارگری اسلامی - ایرانی. پژوهشنامه عرفان. 1396; 9 (17) :87-105
URL: http://erfanmag.ir/article-1-610-fa.html
چکیده: (3462 مشاهده)
چکیده: رویکرد شگرف حکما و عرفای مسلمان به نور و رنگ، معانی لطیف و مفاهیم ظریفی از این عناصر هنری ارائه نمود که در آثار شگفت و متعالی هنرمندان ایرانی ـ اسلامی به کمال ظهور یافت. در این میان تأکید قرآن بر تمایز میان نور و نار و نیز بازتاب کامل این معنا در ذوق و عقل و تخیل حکما و عرفای مسلمان، دستمایهای عمیق در دست هنرمندان مسلمان نهاد که در آثار خود معانی لطیف، روحانی و آسمانی را با رنگهای شفاف، براق، نرم و مواج (با توجه به سبکی و روانی آنها و مهمتر فقدان بُعد در نور) و مفاهیم غیر لطیف را با رنگهایی غلیظ و شدید به تصویر کشند.
این مقاله با روش تحلیلی ـ تفسیری ابتدا به بررسی تمایز میان نور و نار در قرآن و سپس در آرای حکما و عرفایی چون شیخ اشراق و علاءالدوله سمنانی (با تأکید بر رساله نوریه او) پرداخته و آنگاه بازتاب این معنا را در برخی از مهمترین نگارههای تاریخ نگارگری اسلامی (بهویژه شعله فروزان اطراف سر معصومین علیهمالسلام) و نیز نگارههایی که آتش در آنها حضور دارد، مورد توجه قرار میدهد. فرض بر این است که بنا به نوع کارکرد آتش، رنگها جلوه نوری و ناری یافتهاند.
کلیدواژهها: قرآن، نگارگری اسلامی، نور، نار، عرفان اسلامی
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عرفان دریافت: 1396/11/2 | پذیرش: 1396/11/2 | انتشار: 1396/11/2