دوره 16، شماره 2 - ( بهار و تابستان 1404 1404 )
جلد 16 شماره 2 صفحات 354-332 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hemmati R. (2025). Ontological Analysis of "Human Being" Based on Lakoff and Johnson's Conceptual Metaphor Theory in Bidel Dehlavi's Poetry. JIM. 16(2), : 18 doi:10.22034/16.2.10
URL: http://erfanmag.ir/article-1-1618-fa.html
URL: http://erfanmag.ir/article-1-1618-fa.html
همتی رقیه. تحلیل و بررسی هستی‌شناختی «انسان» بر اساس نظریۀ استعاره مفهومی لیکاف و جانسون در اشعار بیدل دهلوی پژوهشنامه عرفان 1404; 16 (2) :354-332 10.22034/16.2.10
دانشگاه پیام نور واحد مرند
چکیده: (304 مشاهده)
استعارۀ مفهومی یکی از اصطلاحات جدید در حوزۀ زبان‌شناسی شناختی است که از آن برای تحلیل متون استفاده می‌شود. برای اولین بار لیکاف و جانسون در سال 1980 این نظریه را بنیان نهادند. بر اساس این نظریه، بر خلاف سنت ادبی، از استعاره صرفاً برای زینت کلام استفاده نمی‌شود، بلکه فرایندی ادراکی‌است که به فهمیدن یک حوزه مفهومی به وسیله حوزه مفهومی دیگر اشاره دارد. یکی از این حوزه‌های مفهومی، ماهیت وجودی «انسان» است که از اساسی‌ترین مباحث متون عرفانی، به ویژه اشعار بیدل است. بررسی اشعار بیدل به شیوۀ توصیفی-تحلیلی با هدف دریافت ایده او درباره ماهیت وجودی انسان، نشان می‌دهد که بیدل برای تبیین ابعاد مختلف انسان به عنوان حوزه‌های مفهومی مقصد، از مبدأهایی عینی نظیر سایه، شرر، حباب، شبنم، نقش پا، آبله، ابرو، گل، برگ گل، بوی گل، طاووس، بسمل، کشتی، مینا، سنگ قیمتی، نگین، ناله، نور، موج، مشتی غبار، مشتی خون، اسپند، شمع، تیر، حباب، ذره، خاشاک، صفحۀ آتش‌زده، محیط، بادام، نهال، آینه و قطره استفاده کرده است.
شماره‌ی مقاله: 18
فهرست منابع
1. - قرآن کریم.
2. - آرزو، عبدالغفور. (1378). بوطیقای بیدل. مشهد: ترانه
3. - آرزو، عبدالغفور. (1381). خوشه‌های از جهان‌بینی بیدل. مشهد: ترانه.
4. - احمدی خاوه، احسان و عباسیان چالشتری، محمدعلی. (1402). «بررسی تطبیقی مفهوم سایه در جهان‌شناسی عرفان محیی‌الدین و ساختار کهن‌الگویی یونگ». دوفصلنامۀ علمی پژوهشنامه عرفان، سال پانزدهم، شمارۀ بیست و نهم، پاییز و زمستان. صص 1- 25.
5. - افراشی، آزیتا. (1397). استعاره و شناخت. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
6. - اولوداغ، سلیمان. (1387). ابن عربی. ترجمۀ داوود وفایی. چاپ دوم. تهران: مرکز.
7. - بیدل دهلوی، عبدالقادر ابن عبدالخالق. (1400). چهارعنصر. تصحیح و مقدمۀ عبداله ولی‌پور. تهران: سورۀ مهر.
8. - بیدل دهلوی، عبدالقادر ابن عبدالخالق. (1400). غزلیات بیدل. تصحیح و تحقیق سید مهدی طباطبایی و علیرضا قزوه. تهران: شهرستان ادب.
9. - بیدل دهلوی، عبدالقادر ابن عبدالخالق. (1395). کلیات بیدل دهلوی. تصحیح خال‌محمد خسته و خلیل‌الله خلیلی. به کوشش بهمن خلیفه بناروانی. چاپ دوم. تهران: طلایه.
10. - حامدی، رباب و کاویانی، حسین. (1383). «بررسی ارتباط بین استعاره‌ها و خلق افسرده» تازه‌های علوم شناختی، سال 6. شمارۀ 1، صص 50 – 45.
11. - حبیب، اسدالله. (1393). واژه‌نامۀ شعر بیدل. تهران: سورۀ مهر.
12. - حسن‌لی، کاووس. (1400). بیدل و افسون حیرت. تهران: معین.
13. - حسن‌لی، کاووس. (1399). بیدل و انشای تحیّر. تهران: معین.
14. - حسینی، سید حسین. (1398) مشق معنی بیدل. سورۀ مهر.
15. - خصلتی، حمید، علوی مقدم، مهیار و فیروزی مقدم، محمود. (1401). «تحلیل استعارۀ مفهومی ساختاری هستی در غز‌لهای بیدل دهلوی». متن‌پژوهی ادبی. دورۀ 26. شمارۀ 92. تابستان. صص 283 – 253.
16. - خلیلی، خلیل الله. (1383). فیض قدس. چاپ اول. تهران: الهدی.
17. - دریکوند، عصمت و علامی، ذوالفقار و مباشری، محبوبه. (1401). «استعاره‌های مفهومی خشم در دیوان خاقانی». متن‌پژوهی ادبی. دورۀ 26، شمارۀ 94، زمستان. صص 64 – 35.
18. - راسخ مهند، محمد. (1389). درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی. (نظریه‌ها و مفاهیم). تهران: سمت.
19. - زهره‌وند، سعید و جبارپور، حسین. (1397). «استعاره‌های مفهومی زنانه در شعر فروغ فرخزاد و غاده السمان». نشریۀ ادبیات تطبیقی دانشگاه هشید باهنر کرمان. سال 10. شمارۀ 19. صص 134 – 113.
20. - شریعتمداری، مژده و حاج‌طاهری، طاهره. (1400). «سیر انسان‌شناسی عرفانی در سلسله کبرویه». دوفصلنامه علمی پژوهشنامه عرفان. سال دوازدهم، شماره بیست و چهارم. بهار و تابستان. صص 176 – 159.
21. - صدری‌نیا، باقر. (1388). فرهنگ مأثورات متون عرفانی. تهران: سخن.
22. - عباسی، زهرا. (1397). «استعارۀ مفهومی عشق و خوشه‌های معنایی مرتبط با آن در تذکره الاولیای عطار». پژوهش‌های ادب عرفانی(گوهر گویا) سال دوازدهم. شمارۀ دوم (پیاپی 37)تابستان. 146 – 117.
23. - علی‌مردی، محمدمهدی و روحانی، سید محمد و نوحی، طیبیه. (1393). «شناخت ابعاد وجودی انسان از نگاه ابن عربی و شنگره». حکمت اسرا. سال ششم، شمارۀ سوم (پیاپی 21). پاییز. صص 109 – 79.
24. - فتوحی، محمود. (1390) سبک‌شناسی (نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها) چاپ دوم، تهران: سخن.
25. - کاظمی، محمدکاظم. (1393). کلید در باز. تهران: سورۀ مهر.
26. - کاکایی، قاسم. (1389). وحدت وجود به روایت ابن عربی و مایستر اکهارت. چاپ چهارم. تهران: هرمس.
27. - گرجیان، محمدمهدی و فراهانی‌پور، فرزانه (1390). «حقیقت انسان و سیر استکمالی»، دوفصلنامۀ علمی پژوهشنامۀ عرفان، سال سوم، شمارۀ پنجم. پایی زو زمستان. صص 179 – 159.
28. - گلچین معانی، احمد. (1373). فرهنگ اشعار صائب. چاپ دوم. تهران: امیر کبیر.
29. - لیکاف، جرج و جانسون، مارک. (1397). استعاره‌هایی که با آن زندگی می‌کنیم. مترجم جهانشاه میرزابیگی. تهران: آگاه.
30. - مولوی، جلا‌الدین محمد. (1373). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد.ا.نیکلسون. به اهتمام نصراله پورجوادی. چاپ دوم. تهران: امیر کبیر.
31. - هاشمی، زهره. (1389). «نظریۀ استعارۀ مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون». ادب‌پژوهشی گیلان. سال چهارم. شمارۀ 12. تابستان. صص 140 – 119.
32. - ولی پور، عبدالله و همتی، رقیه. (1402). «ضمایرِ خاصِ تشبیهی، نادرترین شاخصه سبک شخصی بیدل». پژوهش های دستوری و بلاغی. دورۀ 13. شمارۀ 23. صص 20 – 1.
33. - Lakoff, G& M. Johnson, (1980). Metaphors We Live By. Chicago and London: University of Chicago Press.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
