دوره 16، شماره 2 - ( بهار و تابستان 1404 1404 )                   جلد 16 شماره 2 صفحات 294-277 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Makarem Nejad H, Fathollahi Y. (2025). Comparative Analysis of Condemned Worldly Images in Nahj al-Balaghah and Attar Nishaburi's Perspective. JIM. 16(2), : 15 doi:10.22034/16.2.15
URL: http://erfanmag.ir/article-1-1579-fa.html
مکارم‌نژاد حبیب، فتح اللهی یاسین. همسانی ایماژهای نکوهیدۀ نهج البلاغه از دنیا در مقایسه با نگرش عطار نیشابوری پژوهشنامه عرفان 1404; 16 (2) :294-277 10.22034/16.2.15

URL: http://erfanmag.ir/article-1-1579-fa.html

همسانی ایماژهای نکوهیدۀ نهج البلاغه از دنیا در مقایسه با نگرش عطار نیشابوری
حبیب مکارم‌نژاد* ، یاسین فتح اللهی
دانشگاه فرهنگیان
چکیده:   (252 مشاهده)
نگاه مثبت یا منفی هر کس به دنیا، برگرفته از ایماژ او از دنیاست. ایماژ برخی سخنوران پارسی‌‌گو در اشعار خویش، برگرفته از متون روایی و کلام بزرگان است. صرف نظر از جنبه کفایت‌مندی، کاربرد این ایماژها، هم موجب استحکام کلام ادیبان و هم زینت‌بخش آثارشان ‌شده است. در این میان، مجموعه سخنان امام علی(ع)، منبعی بی‌‌نظیر برای استفاده اهل سخن و شاعران پارسی‌‌سرا از نخستین سده‌‌های شعر فارسی بوده ‌است و به مرور زمان و در قرون‌ بعد، با افول تعصبات فرقه‌‌ای، اهل ادب و عرفان با دست‌یابی به خطب نهج البلاغه، تأمل در سخنان امام علی(ع) و وام‌گیری هر چه بیشتر از سبک و سیاق ایشان روی آورد‌ند. به گونه‌‌ای که پس از ورود اسلام به ایران کمتر شاعر اخلاق‌گرایی را می‌‌بینیم که اثرش صبغه‌‌ای از ایماژها و تعابیر نهج البلاغه نداشته باشد. این نوشتار به روش توصیفی و با تحلیل محتوا، ضمن تبیین اثرپذیری عطار نیشابوری(540-618ق) از ایماژ نهج البلاغه در خصوص نکوهش دنیا، نشان می‌‌دهد که وی در زمره‌ شاعران اهل عرفان است که در آثارش با استفاده از مضامین نهج‌ البلاغه و تحت تأثیر سخنان امام علی(ع) در سه زمینه ایماژ نکوهیدگی دنیا، همسانی تشبیهات دنیا و دنیاداران به ترسیم تصورات خویش پرداخته است.
شماره‌ی مقاله: 15
واژه‌های کلیدی: ایماژ، گذرا بودن، زیانباری، غم‌انگیزی، ابزارانگاری.
متن کامل [PDF 1024 kb]   (49 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عطارپژوهی
دریافت: 1402/5/11 | پذیرش: 1402/6/18 | انتشار: 1404/4/31
فهرست منابع
1. - قرآن کریم.
2. - آمدی، عبدالواحد بن محمد، (1366) غررالحکم و دررالکلم، چاپ اول، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
3. - ابن‌ ابی‌الحدید، عزالدین ابوحامد، (1965) شرح نهج‌البلاغه، چاپ دوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
4. - ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین،(1410) لسان العرب، بیروت: انتشارات دارصادر.
5. - ادیانی، سید علیرضا (1391)، سیمای دنیا و دنیاگرایان در آیینه نهج البلاغه، فصلنامه حصون، شماره 36، صص8-22.
6. - البحرانی، کمال‌الدین میثم، (1412) شرح نهج‌البلاغه، تصحیح یوسف علی منصور، بیروت، دار احیاء التراث‌العربی.
7. - ریتر، هلموت(1377)، دریای جان، ج 1، ترجمه عباس زریاب خویی، مهرآفاق بایبوردی، چاپ دوم، تهران، الهدی.
8. - شریف رضی، محمد ابن حسین.( 1378ه‌ ق/1967م)، نهج البلاغه، به اهتمام صبحی صالح ، بیروت.
9. - همو(1375)، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم .
10. - عطارنیشابوری، فریدالدین (1361)، اسرارنامه، تصحیح: گوهرین، صادق، چاپ ششم، تهران، زوار.
11. - .....................، (1368) الهی‌نامه، تصحیح هلموت ریتر، چاپ دوم، تهران، طوس.
12. - .....................، (1376)لسان الغیب، تصحیح حسین حیدرخانی مشتاقعلی، تهران، سنایی.
13. - .....................، (1384) دیوان، تصحیح تقی تفضلی، تهران، علمی و فرهنگی.
14. - ......................، (1905) تذکرۀالاُولیاء، به تحقیق:رینولدآلین نیکلسون، لیدن، چاپ لیدن.
15. - ......................، (1338) مصیبت نامه، انتشارات زوار، به اهتمام و تصحیح نورانی وصال. تهران، زوار.
16. - ......................، (1366) منطق‌الطیر (مقامات‌الطیور) تصحیح صادق گوهرین، چاپ پنجم، تهران: علمی و فرهنگی.
17. - فتح الهی، علی و نظری علی (1394) بازجست نظام هستی‌شناسانه علوی در متون صوفیانه، فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، سای سوم، شماره 10.
18. - فتح الهی، علی(1388) تأثیرروایات شیعی و نهج البلاغه بر مفاهیم عرفانی، چاپ دوم، تهران، مدحت.
19. - فروزانفر، بدیع الزمان، (1374)، شرح احوال و نقد آثارعطار، تهران: انجمن آثارو مفاخر فرهنگی.
20. - نراقی، ملا احمد، (1378) معراج السعاده، قم: نشر جمال.
21. - المجلسی، محمدباقر، (1983) بحارالانوار الجامعه لدرراخبار الأئمه الاطهار، بیروت: مؤسسه الوفا.
22. - میرزامحمد، علی‌رضا(1391) دنیا در مکتب موعظه‌ای امام علی (ع)، پژوهشنامه علوی، سال سوم، شماره دوم.
23. - هجویری الجلابی. ابوعلی‌بن‌عثمان (1371) کشف‌المحجوب، تصحیح ژوکوفسکی. تهران، طهوری.
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.