دو فصلنامه علمی پژوهشنامه عرفان
پنجشنبه 30 فروردین 1403
[Archive]
دوره 13، شماره 25 - ( دوفصلنامه علمی، شماره بیست و پنجم، پاییز و زمستان 1400 1400 )
جلد 13 شماره 25 صفحات 45-27 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Torabi Kachoosangi M, Mosleh A A. “The station of essence” in Abd al-Razzaq Kashani’s word. PJE 2022; 13 (25) :27-45
URL: http://erfanmag.ir/article-1-1095-fa.html
URL: http://erfanmag.ir/article-1-1095-fa.html
ترابی کچوسنگی محرم، مصلح علی اصغر. ”مقام ذات“ در بیان عبدالرّزاق کاشانی. پژوهشنامه عرفان. 1400; 13 (25) :27-45
دانشگاه علامه طباطبائی(ره)
چکیده: (1017 مشاهده)
چکیده:
«مَقامِ ذات» یا «هُویّتِ مطلقه» مهمترین بخشِ عرفانِ نظریِ اسلامی است. چراکه تمامِ مراتب، تعیّنات و حَضَراتِ بعدی از آن ناشی شده و هر شرح و بیانی راجع به هُوّیتِ مطلقه تمامیِ لوازمِ برآمده از آن را مستقیماً و به‌نحوگسترده‌ای تحتِ تأثیر قرارمی‌دهد. هُویّتِ مطلقه، که معلوم و مشهودِ احدی نیست و موردِ توجّه‌ِ اکیدِ ابن‌عربی قراردارد، توسّطِ صدرالدین قُونَوی، برترین شاگردِ او، تحتِ عناوینی مانند «حیثیّتِ اطلاقیِ ذاتی»، «وحدت‌ِ حقیقیه‌ی حَقّی»، «جامعِ بالذاتْ بینِ اضداد» صورت‌بندی شد. دیگر پیروانِ مکتبِ ابن‌عربی نَظیرِ جَنْدی، فَرْغانی و عِراقی هر یک به نوبه‌ی خود در شرح و بسطِ این معنی کوشیدند. لکن در این میان عبدالرزاق کاشانی تبیینی از مقامِ ذات یا هُویّتِ مطلقه ارائه داده که بیش از تبیین‌ِ دیگرْ شارحین و بیش از دیگرْ جنبه‌های هُوّیتِ مطلقه بر «مَجْمَعُ الاضداد» یا «جمعِ اضداد» (coincidentia oppositorum) بودنِ هُویّتِ مطلقه تأکید دارد و آن را لازمه‌ی «اطلاقِ ذاتی» یا «حیثیّتِ اطلاقیِ» حَقّ می‌داند. این‌که چنین تبیینی از هُویّتِ مطلقه چه لوازمی دارد، خود موضوعی است که در این مقاله به آن پرداخته خواهدشد و نشان داده می‌شود که تأکید بر این جنبه از هویّتِ مطلقه نظامِ فکریِ موجود در عرفانِ نظریِ اسلامی را به لحاظ مَبْنایی از نظامِ فکریِ یونان و بخصوص از نظامِ فکریِ ارسطو جدا می‌کند و به‌آن هُویّتی متفاوت و مستقلّ می‌بخشد.
«مَقامِ ذات» یا «هُویّتِ مطلقه» مهمترین بخشِ عرفانِ نظریِ اسلامی است. چراکه تمامِ مراتب، تعیّنات و حَضَراتِ بعدی از آن ناشی شده و هر شرح و بیانی راجع به هُوّیتِ مطلقه تمامیِ لوازمِ برآمده از آن را مستقیماً و به‌نحوگسترده‌ای تحتِ تأثیر قرارمی‌دهد. هُویّتِ مطلقه، که معلوم و مشهودِ احدی نیست و موردِ توجّه‌ِ اکیدِ ابن‌عربی قراردارد، توسّطِ صدرالدین قُونَوی، برترین شاگردِ او، تحتِ عناوینی مانند «حیثیّتِ اطلاقیِ ذاتی»، «وحدت‌ِ حقیقیه‌ی حَقّی»، «جامعِ بالذاتْ بینِ اضداد» صورت‌بندی شد. دیگر پیروانِ مکتبِ ابن‌عربی نَظیرِ جَنْدی، فَرْغانی و عِراقی هر یک به نوبه‌ی خود در شرح و بسطِ این معنی کوشیدند. لکن در این میان عبدالرزاق کاشانی تبیینی از مقامِ ذات یا هُویّتِ مطلقه ارائه داده که بیش از تبیین‌ِ دیگرْ شارحین و بیش از دیگرْ جنبه‌های هُوّیتِ مطلقه بر «مَجْمَعُ الاضداد» یا «جمعِ اضداد» (coincidentia oppositorum) بودنِ هُویّتِ مطلقه تأکید دارد و آن را لازمه‌ی «اطلاقِ ذاتی» یا «حیثیّتِ اطلاقیِ» حَقّ می‌داند. این‌که چنین تبیینی از هُویّتِ مطلقه چه لوازمی دارد، خود موضوعی است که در این مقاله به آن پرداخته خواهدشد و نشان داده می‌شود که تأکید بر این جنبه از هویّتِ مطلقه نظامِ فکریِ موجود در عرفانِ نظریِ اسلامی را به لحاظ مَبْنایی از نظامِ فکریِ یونان و بخصوص از نظامِ فکریِ ارسطو جدا می‌کند و به‌آن هُویّتی متفاوت و مستقلّ می‌بخشد.
واژه‌های کلیدی: کلید واژه‌ها: مقامِ ذات، حِیثیتِ اطلاقی، مَجْمَع الاضداد، اصل الاصول، ابن‌عربی، کاشانی
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
