دوره 13، شماره 26 - ( دوفصلنامه علمی،شماره بیست و ششم،سال 13، بهار و تابستان 1401 1401 )
جلد 13 شماره 26 صفحات 245-223 |
برگشت به فهرست نسخه ها
دانشگاه هنر
چکیده: (2511 مشاهده)
چکیده: مولوی یکی از حلقه‌های مهم پیوند بین جریان «عرفان ایرانی- اسلامی» با موسیقی بوده است؛ حلقه‌ای که بیش از هرچیز در سنت‌های سماع تجلی یافته است. پژوهش حاضر ویژگی‌های موسیقی عرفانی را برشمرده و رابطه بین مولانا و موسیقی را تبیین کرده است. جهت بررسی امکان تجلی مفاهیم عرفانی در یک اثر موسیقایی «پوئم سمفونیک مولوی» ساخته هوشنگ کامکار که برای هشت‌صدمین سالگرد تولد مولانا ساخته شده بود، به‌عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. این پژوهش به شیوۀ کتابخانهای و بررسی نت‌نوشت( پارتیتور) این اثر انجام شد و ضمن تحلیل مختصر آن از جنبۀ موسیقی، بازتاب مفاهیم عرفانی در پوئم سمفونیک مولانا مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش امکان تجلی مفاهیم و مؤلفههای اشعار عرفانی در یک اثر موسیقی را اثبات کرد و بیشترین تأثیرپذیری این اثر از مفاهیم و مؤلفههای سماع مولویان در بهره‌گیری از ویژگی‌های ریتمیک حاصل از اشعار مولانا را ارزیابی نمود
واژه‌های کلیدی: کلیدواژه‌ها: موسیقی عرفانی، عرفان ایرانی – اسلامی، سماع، هوشنگ کامکار، پوئم سمفونیک مولوی – آزاده‌فر، محمدرضا. (1393)، «دیدگاه‌های فلسفی و عرفانی در توصیف موسیقی و میزان باورپذیری آن در نزد نسل جوان موسیقی»، نشریه هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره 19، 24- 17.
– افلاکی، شمس‌الدین احمد. (1959م)، مناقب العارفین، تصحیح تحسین یازیچی، آنقره: انجمن تاریخ ترک.
– باخرزی، ابوالمفاخر یحیی. (1382)، اورادالاحباب و فصوص‌الآداب، به کوشش ایرج افشار، تهران: دانشگاه تهران.
– بلخاری، حسن .(1382)، سرگذشت هنر در تمدن اسلامی. تهران: حسن افرا.
– بورخس، خورخه لویس. (1381)، این هنر شعر، ترجمه میمنت میرصادقی، تهران: نیلوفر.
– تفضلی، ابوالقاسم. (1375)، سماع درویشان در تربت مولانا، تهران: فاخته.
– تیورک، رالف. (1390)، مبانی فرم و فرم‌های موسیقی، مترجم محسن الهامیان، ویراستار طاهره ایرانی، تهران: پارت.
– حاکمی، اسماعیل. (1384)، سماع در تصوف، تهران: دانشگاه تهران.
– دشتی، علی. (1383)، سیری در دیوان شمس، تهران: زوار.
– دوبوکور، مونیک. (1373)، رمزهای زنده جان. ترجمه جلال ستاری، تهران: مرکز.
– زرین‌کوب، عبدالحسین. (1373)، ارزش میراث صوفیه، تهران: امیرکبیر.
– سلطانی، منظر و سعید پورعظیمی. (1390)، «سماع، موسیقی و معنی گریزی در غزل مولوی»، پژوهشنامه عرفان، شماره ۵، 56- 32.
– شایسته، حسین و عبدالحسین خسروپناه. (1393)، «بررسی تأثیر مبانی عرفان اسلامی بر فرم و محتوای موسیقی»، نشریه هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره 49، 16-5.
– شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1379)، موسیقی شعر، تهران: آگاه.
– شوالیه، ژان و آلن گربران. (1382)، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی. تهران: جیحون.
– صائب، محمدعلی. ( 1383)، دیوان صائب، به کوشش محمد قهرمان، تهران: علمی و فرهنگی
– صفوت، داریوش. (1389)، هشت گفتار درباره فلسفه موسیقی، تهران: کتابسرای نیک.
– غیاثی، محمدتقی. (1368)، درآمدی بر سبک‌شناسی ساختاری، تهران: شعله اندیشه.
– فریدلندر، ایرا. (1382)، مولانا و چرخ درویشان، ترجمه شکوفه کاوانی، تهران: زریاب.
– فنایی اشکوری، محمد. (1375)، علم حضوری، قم: موسسه آموزشی و پرورشی امام خمینی.
– قاسم‌زاده، مهدی. (1386)، «پس غذای عاشقان آمد سماع (گفتاری درباره پیوند سماع صوفیان و ساختار موسیقایی غزلیات مولانا)»، کتاب ماه ادبیات، شماره 120، 71-67.
– کاشانی، عزالدین محمود. (1382)، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، مقدمه و تصحیح و توضیحات عفت کرباسی و محمدرضا برزگر خالقی، تهران: زوار.
– کامکار، هوشنگ. (1386)، پارتیتور پوئم سمفونیک مولوی، منتشر نشده.
– ______________ . (1398)، مصاحبه توسط محمدحسین قاسمی، مصاحبه منتشر نشده.
– ک‍ل‍ی‍ن‍ی، محمد ب‍ن ی‍ع‍ق‍وب. (1362)، الکافی، تهران: الاسلامیه.
– کول، ویلیام. (1369)، فرم موسیقی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
– مایل هروی، نجیب. (1372)، اندر غزل خویش نهان خواهم گشتن، تهران: نی.
– مدرسی، حسین. (1380)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات عروض، تهران: سمت.
– مولوی، جلالالدین محمد. (1383)، دیوان کامل شمس تبریزی، مقدمه و شرح حال جلالالدین همایی، حواشی محمود علمی، تهران: بدرقه جاویدان.
– _____________________ . (1384)، م‍ث‍ن‍وی م‍ع‍ن‍وی، ب‍راس‍اس نسخه ق‍ون‍ی‍ه م‍ک‍ت‍وب به سال ۶۷۷ق و م‍ق‍اب‍ل‍ه با تصحیح و طب‍ع ن‍ی‍ک‍ل‍س‍ون، تصحیح، مقدمه و ک‍ش‍ف‌الاب‍ی‍ات ق‍وام‌ال‍دی‍ن خ‍رم‍ش‍اه‍ی، تهران: دوستان.
– میلر، لوید. (1384)، موسیقی و آواز در ایران، ترجمه محسن الهامیان، تهران: ثالث.
– نصر، سید حسین. (1389)، هنر و معنویت اسلامی، ترجمه رحیم قاسمیان، تهران: حکمت.
– نوریان، سیدمهدی. (1388)، «اندیشه‌های مولانا در اشعار شورانگیز صائب، پژوهشنامه زبان و ادب فارسی، 10-1.
– Royce، p.a (2002). The anthropology of dance. UK: H. Charlesworth & Co.
– Williams، D (2004). Antropology and the dance. Illinois: University of Illinois press.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
ادیان و عرفان
دریافت: 1401/4/13 | پذیرش: 1401/4/10 | انتشار: 1401/4/10
دریافت: 1401/4/13 | پذیرش: 1401/4/10 | انتشار: 1401/4/10
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |